نفس‌های بزرگترین جنگل کهور ایرانی، به شماره افتاده است

خشکسالی باعث خشک شدن برخی از رودها و قنات ها در استان کرمان شده و شرق استان نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. با خشک شدن تالاب جازموریان نیز بر عمق فاجعه افزود و ریگان نقطه ای از شرق استان کرمان است که ساکنانش دیگر هوای پاک و بدون ریزگرد را به نوعی از یاد برده اند. شن های روان در اطراف ریگان معضلی هستند که اگر جنگل کهور اطراف این منطقه نبود قطعا تاکنون ریگان زیر شن ها مدفون شده بود و چیزی از آن دیده نمی شد.

کهور، درختی است اهل صحرا که البته در دشت ها و دامنه برخی کوه های مناطق خشک نیز رشد می کند. این درخت در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری نیز گاهی می روید، البته توانایی آن را دارد تا در گرمای سوزان صحراها مقاومت کرده و شرایط دشوار را نیز از سر بگذراند. این درخت مقاوم حتی با درصد شوری زمین در حد آب دریا نیز رشد می کند و بیشترین سایه را در اقلیمی گرمسیری به ساکنان کویر هدیه می کند.

عدم ریزش برگ این درخت سخت جان در زمستان و شاخه های کج و معوج آن را به درختی خاص برای مناطق صحرایی بدل کرده است و ریگان این شانس را داشته تا میزبان این جنگل عجیب، خاص و زیبا باشد. تا جایی که بزرگترین و پهناورترین نقطه ای که این درخت ایرانی را در دل خود جای داده کویر ریگان است. اما در سال های اخیر خشکسالی های پی در پی و در کنار آن عوامل انسانی سبب شده اند تا این درخت نیز در مقابل ناملایمات کمر خم کند و تاب نیاورد و امروز شاهد صدمات غیر قابل جبران، تخریب و نابودی این جنگل بکر در استان کرمان هستیم.

جنگل کهور ایران در اعماق کویر ریگان ۳۰ هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مهم ترین زیستگاه های جانوری استان به حساب می آید.

ریگان سالهاست که با مساله شن های روان و ریزگردها نیز دست و پنجه نرم می کند و این جنگل وسیع نقش ویژه ای در تثبیت شن های روان در کویر کرمان را بر عهده دارد که می توان گفت اگر این جنگل نبود اکنون شاهد بیابان های بیشتری در منطقه بودیم اما کهورهای کویر ریگان مانع بیابان زایی در منطقه شده اند و به جرات می توان گفت ادامه حیات در بسیاری از شهرها و روستاهای شرق استان به این جنگل وابسته است.

یک هوادار محیط زیست در بم می گوید: چیزی که در جنگل کهور ریگان اتفاق می افتد را می توان هم خوب و هم نگران کننده عنوان کرد. زیرا این رخداد باعث شده تا به جنگل توجه شود و اگر این اتفاق نمی افتاد درختان کهور بیشتر از این مورد هجوم گسترده دامداران، زمین خواران و کشاورزان قرار می گرفتند.

احمدی تصریح کرد: خشکسالی و کم آبی شدید بر این منطقه چنبره انداخته و سطح آب های زیرزمینی به شدت پایین رفته که باعث شده درصد بالایی از این جنگل زیبا تخریب شود. البته باز جای شکرش باقی است که بارندگی های اخیر باعث شده تا این جنگل کمی جان بگیرد و پس از سال ها حتی گل دهد. هر چند سیستم این درخت به شکلی است که در اوج کم آبی نیز می تواند به زندگی خود ادامه دهد که البته این یکی از ویژگی های بارز درخت کهور است.

وی اضافه کرد: انبوه درختان در برخی نقاط باعث شده تا حیات وحش منطقه و جانوران برای ادامه زندگی به این جنگل وابسته شوند.

احمدی ادامه داد: سرشاخه های این درختان در سال های اخیر توسط دامداران برای مصرف دام ها قطع می شد و چوب محکم این درختان نیز برای تولید ذغال مرغوب توسط افراد سودجو قطع شده است. آن هم شاخه درختانی که عمر آنها حتی به ۳۰۰ سال هم می رسد و سرمایه ملی محسوب می شوند. اگر این درختان مرتفع نبودند کسی نمی توانست جلوی ورود شن های روان به شهر و روستاهای اطراف را که تعداد آنها به بیش از ۱۲۰ روستا می رسد را بگیرد.

احیای جنگل کهور با کمک جوامع محلی

رییس اداره منابع طبیعی ریگان در این خصوص می گوید: با همکاری جوامع محلی سعی داریم در قالب طرح های بیابان زدایی جنگل کهور منطقه را احیا کنیم.

امیرزاده افزود: این جنگل منحصر به فرد یکی از مهم ترین زیستگاه های درخت کهور ایرانی در کشور است که در نوع خود نظیر ندارد. اعتباراتی برای احیای این جنگل در نظر گرفتیم تا سرسبزی این جنگل بکر را شاهد باشیم.

احیای جنگل کهور ایرانی نیازمند اعتبار است

فرماندار ریگان نیز می گوید: با توجه به پراکنش کهور ایرانی در سطح 296 روستای شهرستان و همچنین با توجه به ارتفاع و تاج پوشش این گونه درختی نقش مهمی در تولید اکسیژن، کاهش سرعت باد، فرسایش بادی و تثبیت شن‌های روان در سطح این شهرستان ایفا می‌کند.

باقری افزود: با توجه به افت شدید آب‌های زیرزمینی بر اثر خشکسالی‌های اخیر و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و توسعه شهری و روستایی زادآوری طبیعی درختان کهور ایرانی به شدت کاهش یافته و تعدادی از پایه‌های سبز شادابی خود را از دست داده‌اند و در حال خشک شدن هستند.

این مسوول خواستار تخصیص اعتبار جهت احیای جنگل کهور منحصر به فرد ایرانی در ریگان شد.