به بهانه هفته وقف: وقف یادگار ماندگار

سازمان اوقاف و امور خیریه پدیده ای متعلق به این زمان نیست و پیشینه اش در قرون دورتر است، تا جایی که اطلاعات یاری میکند، سامانیان نخستین حکومتی بودند که در سده چهارم تشکیلاتی اداری به نام دیوان اوقاف به وجود آوردند که به کار مساجد و اراضی موقوفه رسیدگی می کرد.
اولین قانون در زمینه اوقاف در سال 1289 و با عنوان قانون اداری وزارت معارف و اوقاف می باشد، در زمان پهلوی دوم و با توجه به سیاست های ضد دینی ، رژیم وقت این نهاد تضعیف گردید و بسیاری از موقوفات به افراد واگذار شد و از وقفیت خارج و در جهتی نیاز با اهداف واقفین مورد استفاده قرار گرفت ، پس از پیروزی انقلاب و با اعاده نظام دینی جمهوری اسلامی ، قوانین و مقررات مرتبط با اوقاف نیز سامان بهتری پیدا کرد و جایگاه از دست رفته خود را باز یافت.
بنیاد هستی بر تعادل است و نگه داشت این تعادل که به پیدایش عنصر حیات « عدالت» در میان جوامع بشری و سلوک « عادلانه» در بین افراد انجامیده از مواردی است که خالق مدبر و شارع مقدس بدان اهتمام ویژه و اساسی دارد. «وقف» از جمله نهادهای حقوقی –اقتصادی است که توجه به آن اثرات و پیامد های مهمی در جامعه اسلامی بدنبال دارد. در واقع نهاد وقف از جمله نهادهایی است که می تواند از تکاثر ثروت در دست عده ای اندک جلوگیری نموده، زمینه ساز ایجاد روحیه همدردی و احساس مسئولیت افراد در قبال یکدیگر و بهره مندی همگان از مواهب خلقت باشد.
فرهنگ وقف از آغاز در نزد ایرانیان جایگاه و قرب زیادی داشته است؛ واقفان به دلایل مختلف به وقف اموال خود می پرداختند ، از جمله عده ای به هدف کسب ثواب اخروی و برخی نیز به خاطر ارادت به ساحت مقدس ائمه معصومین (ع) و زنده نگه داشتن یاد ان بزرگواران این عمل خیر دست می زدند و یکی از راه های همدردی با جامعه، خصوصا با مردم فقیر و نیازمند ، احیای سنت حسنه انفاق در راه خدا و خلق خدا و اشاعه ی سنت حسنه ی وقف است.

وقف نوین چیست؟

احمد علی رمضانی، مدیر کل صدا و سیما استان کرمان در گفتگو با خبرنگار ما می گوید:ائمه معصومین (ع) هم در قول روایات بسیاری را آورده اند و هم در فعل موقوفات زیادی را بر جای گذاشته اند.
او ادامه می دهد که وقف می تواند یکی از ارکان اقتصاد اسلامی برای بهبود اقتصاد جامعه باشد که در این زمینه رسانه ها نقش بسزایی دارند زیرا رسانه ها با آن قدرتی که دارند می توانند فرهنگ وقف را گسترش دهند.
این مسئول معتقد است که در گذشته وقف های زیادی صورت می گرفت که در کرمان الی ماشاءالله موقوفات داریم همچنین,کشور های سوریه و لبنان نیز در این امر پیشرفت زیادی داشته اند.
او تاکید می کند: «یادآوری آثار وقف و تشویق به آن همچنین جهت دهی رسانه ها به سمت وقف های نوین به گسترش این فرهنگ حسنه کمک می کند».
علی رمضانی بیان می کند که وقف تنها برای مسجد یا موقوفاتی که از گذشته وجود دارد نیست هرچند که آنها بسیار مهم هستند اما امروزه جامعه ضرورت های دیگری نیز دارد،مانند امنیت که مهمترین ضرورت جامعه است.
این محقق در حوزه وقف بیان می کند: رسانه نقش عظیمی در فرهنگ عمومی جامعه دارند که امروزه رسانه ها نیز منبر هستند که وقف در این هم نقش بسزایی در بهبود فرهنگ جامعه دارد مثلا وقف برای تولید محتوای خوب برای فضای مجازی یا آماده سازی خوراک فکری برای جوانان و نوجوانان.
او می گوید که جای خالی رسانه ها برای حمایت از هدف واقف در موقوفات خالی است، متاسفانه رسانه ها مروج فرهنگ وقف نیستند.
به طور کلی وقت بسته به “صلاح روز” انجام شود موثرتر می باشد؛ در وقف اصل مال حبس می شود و سود هزینه می شود مانند: وقف برای فقرا یا برای پرداخت هزینه تحصیل دانشجویان یا در زمینه بهداشت و درمان که نیازی ضروری است؛ وقف مصداق عمل صالح است که ثواب بسیار دارد واقفین باید بدانند که وقف جاودانگی می آورد و نام نیک برایشان باقی می ماند.
بسیاری هستند مانند گنجعلیخان یا مرحوم افضلی پور که پس از سالهای طولانی نامشان هنوز بر زبان هاست.
او معتقد است که اگر این افراد امواد خود را وقف نمی کردند به وارث می رسید و هیچگاه نام نیکشان بر زبان ها باقی نمی ماند و ماندگار نمی شدند ؛ وقف یادگار ماندگار است.
جالب توجه است که حتی دولت هم می تواند اموال در اختیار خود را وقف کند.
مدیر کل صدا و سیما کرمان ادامه داد که اداره کل صدا و سیما هیچ وابستگی به موقوفات ندارد و بودجه های آن دولتی است اما ما برنامه هایی در حوزه ترویج وقف داریم که به حول و قوه الهی آعاز خواهیم کرد.
او می گوید یکی از کار های مهم که در حوزه وقف نوین صورت گرفت وقف ساختمان نیروی انتظامی رفسنجان بود که این کار ها اثر کار رسانه هاست ولی باید فراگیرتر شود.