مدیرکل بهزیستی استان کرمان
به دلیل محدودیت، خدمات بهزیستی با اولویت‌بندی بین افراد دارای معلولیت توزیع می‌شود
تقابل بین مجموعه‌ی بهزیستی و مددجویان آن همیشه بوده. مددجویان معمولا معتقدند که بهزیستی آن‌طور که باید به آنها رسیدگی نمی‌کند. از طرفی مدیران بهزیستی می‌گویند به دلیل محدودیت منابع، اولویت‌بندی انجام می‌دهند. توقعات مددجویان و توجیحات و قوانین بهزیستی همچنان ۲ طرف یک کشمکش است، کشمکشی که تا به امروز همچنان ادامه داشته است.
به گزارش کرمان‌نو، به گفته احمد وحیدی رئیس سازمان بهزیستی کشور طبق آخرین آمار موجود، بین ۸ تا ۱۵ درصد افراد جامعه دچار معلولیت هستند و حدود ۱۳/۵ درصد از کل افراد دارای معلولیت در کل کشور نابینا و کم‌بینا هستند.
هر کدام از گروه‌های دارای معلولیت دارای مشکلات زیادی در جامعه هستند. از نبود امکانات گرفته تا مناسب‌سازی‌های لازم برای هر گروه. افراد نابینا نیز یکی از گروه‌های افراد دارای معلولیت هستند. افرادی که چشم‌هایشان نمی‌بیند و برای حضور در جامعه نیز الزامات زیادی نیاز دارند. ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر و در برخی از سال‌ها ۲۴ مهر) روز جهانی عصای سفید است به همین مناسبت سعی کردیم پای مطالبه‌گری یک مورد از نابینایان شهر کرمان بنشینیم و در مقابل پاسخ مدیرکل اداره بهزیستی استان کرمان را هم بگیریم.
افراد دارای معلولیت طبق دستورالعمل‌های ابلاغ شده به بهزیستی خواسته‌هایی دارند و از اینکه خواسته‌های آنها اجابت نمی‌شود دلگیر و معترض هستند.
وحیدزاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان دراین‌باره معتقد است: «خدمات به این افراد باید براساس نظرات کارشناسی و تخصصی ارائه شود. اما این افراد انتظار دارند دقیقاً طبق همان دستورالعمل اجرا و سقف خدمات داده شود درصورتی‌که امکان‌پذیر نیست.»
محمد فکری یکی از نابینایان کرمانی و بازنشسته اداره بهزیستی کرمان و دارای ۲ فرزند است. او معتقد است که افراد دارای معلولیت خواسته‌هایی دارند که غیرمعقول هم نیست. فکری در گفتگو با «کرمان نو» مطرح کرد: «می‌خواهیم قوانین را اجرا کنند، دستورالعمل وجود دارد؛ اما انجام نمی‌شود. این موضوع می‌تواند مشکل خیلی از بچه‌ها باشد.»
دهک‌بندی برای افراد دارای معلولیت درست نیست
آقای فکری خواسته‌های خودش را این‌گونه عنوان می‌کند: «یکی از دستورالعمل‌ها پرداخت شهریه فرزندان دارای معلولیت است؛ اما این مورد به من تعلق نمی‌گیرد. می‌گویند که شما دهک نهم هستید ما تا دهک هفتم را بیشتر پرداخت نمی‌کنیم. این در حالی است که اشتباه صورت‌گرفته و ما اشتباها در دهک نهم قرار گرفتیم. دهک نهم؛ یعنی جزو مرفهین و پول‌دارهای جامعه. بارها رئیس‌جمهور هم گفته که برای افراد دارای معلولیت و تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی این دهک‌ها را محاسبه نکنید. سامانه مربوطه هم اغلب بسته است که نمی‌شود اعتراض کرد و این مسئله درست شود.»
این فرد نابینا در ادامه افزود:«دستور عملی وجود دارد که به فرد دارای معلولیت در صورت بیکاری خودش یا فرزندان او وام اشتغال تعلق می‌گیرد. دلیل اینکه این وام به من تعلق نمی‌گیرد این است که می‌گویند شما بازتوان هستید، به همین دلیل به شما تعلق نمی‌گیرد.»
محمد فکری که با وجود نابینایی مطلق دارای ۲ مدرک کارشناسی ارشد است به کرمان‌نو گفت: «معنی بازتوان در فرد دارای معلولیت متفاوت است؛ مثلاً وقتی فردی به مدارک تحصیلی بالا می‌رسد توانمند است نه بازتوان. من به‌عنوان کسی که ۲ تا مدرک ارشد دارم توانمند بودم؛ اما بازتوان نیستم و باید از خدمات به جز مستمری به دلیل اینکه حقوق می‌گیرم استفاده کنم.»
خواستهٔ او این است که: «اگر این خدمات به ما تعلق نمی‌گیرد و مغایر دستورالعمل است کتبی بنویسند که این مزایا به شما تعلق نمی‌گیرد. اما از این کار امتناع می‌کنند و می‌گویند ما موظف به پاسخگویی به شما نیستیم.»
من و همسرم هر دو کارمند بهزیستی بودیم حساسیت روی ما بیشتر است
این مددجو می‌گوید ۶ ماه است که هر روز به بهزیستی مراجعه می‌کند و معتقد است: «من و همسرم هر دو کارمند بهزیستی بودیم و به همین دلیل حساسیت روی ما بیشتر است.»
محمد فکری با بیان مشکلاتی که برای نابینایان در جامعه وجود دارد گفت: «درست است که من در دوران دانشجویی دانشجوی خوبی بودم؛ اما ما نابینایان مشکلات زیادی داریم. هزینه‌های یک فرد نابینا در کرمان حداقل ۲ الی ۳ برابر یک فرد سالم است. ما برای رفت‌وآمد باید حتماً آژانس یا اسنپ بگیریم. حتی برای کتاب‌خواندن چندین برابر باید هزینه پرداخت کنیم. باید از کتاب‌های گویا استفاده کنیم. یا به فردی هزینه بدهیم تا کتاب را برای‌مان به‌صورت صوتی دربیاورد. در زمان تحصیل هم همین مشکلات را داریم. این‌ها فقط بخش کوچکی از مشکلات ما نابینایان است. مثلاً ارشد دوم من هم‌زمان با دوران کرونا شد و من آن ترم به دلیل اینکه امکانات لازم برای استفاده از کلاس‌های آنلاین را نداشتم افتادم.»
کارشناس متناسب با نیاز و اولویت‌بندی خدمات را توزیع می‌کنند
علیرضا وحیدزاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان در پاسخ به این سوال که دستورالعمل‌ها چگونه به اجرا درمی‌آیند به «کرمان نو» گفت: «دستورالعمل‌ها ظرفیتی هستند که براساس تشخیص تیم‌های تخصصی، به‌منظور دستیابی یا هدایت توان‌خواهان و مددجویان به سمت توانمندسازی به مددکار اجازه می‌دهد متناسب با تشخیصی که داده خدمات را بین افراد توزیع کند.»
وحیدزاده با بیان اینکه دستورالعمل‌ها یک کف و یک سقفی دارند گفت:«اینکه فرآیند توزیع خدمات از کف تا سقف به چه شکل یا چه میزانی در اختیار فرد دارای معلولیت قرار بگیرد تا به سمت توانمندسازی حرکت کند متناسب با تشخیص کمیسیون‌هایی است که با حضور افراد متخصص انجام می‌شود. یعنی دستورالعمل داخل کمیته می‌رود براساس محتوای دستورالعمل یک برنامه کمکی و همین‌طور تشخیصی که تیم کارشناس از وضعیت مددجو دارد برنامهٔ کمکی تنظیم می‌شود و این برنامه در واقع نقشهٔ توانمندسازی فرد دارای معلولیت است و متناسب با نیاز مددجوی ما از این خدمات استفاده می‌کند تا فرد به زندگی اجتماعی بگردد. اگر فرد دارای معلولیت صادقانه با تیم‌های تخصصی همراه شود زمینه فراهم می‌شود تا از این خدمات استفاده کنند و به شرایط عادی زندگی برگردند.»
مدیرکل بهزیستی ادامه داد: «اما متأسفانه الان شرایط این‌گونه نیست مددجویی که به ما مراجعه می‌کند یک‌سری خدمات را از ما می‌خواهد عموماً هم این خدمات را در سقف می‌خواهد و می‌گوید باتوجه‌به اینکه دستورالعمل این اجازه را داده است شما باید این منابع را به من بدهید که خب این توجیه تخصصی ندارد. ما باید متناسب با نیاز و اولویت‌بندی این کار را انجام دهیم.»
به دلیل منابع محدود ما اولویت‌بندی انجام می‌دهیم
وحیدزاده در مورد تسهیلات موجود گفت: «معمولاً کسی که قیومیت فرد دارای معلولیت شدید را دارد مراجعه می‌کند و تسهیلات را می‌گیرد و از فرد دارای معلولیت شدید نگهداری می‌کند. اما وقتی فرد کد بیمه‌ای می‌خورد فرد عملاً شاغل محسوب می‌شود و به‌عنوان کارمند دولت نمی‌تواند هم از سیستم‌های خدماتی دولتی خدمات بگیرد و هم به‌عنوان کارمند یا فرد بازنشسته باشد. تیم تخصصی فرد را به‌عنوان کسی که حقوق و بیمه دریافت می‌کند توانمند تلقی می‌کند و خدمات سازمان که محدود است در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که محدودیت دارند و نیازمندتر هستند؛ بنابراین ما به سمت افرادی می‌رویم که کارمند نیستند و حقوقی از جایی دریافت نمی‌کنند و نیازمندتر هستند.»
او در مورد مصداق موردنظر ما گفت: «به دلیل اینکه ایشان کارمند خود اداره بودند و همسرشان هم کارمند شاغل هستند و از ظرفیت‌های سیستم استفاده کردند نمی‌توانند برای خدمات اشتغال از خدمات سیستم بهره‌مند شوند. درمورد وام اشتغال برای فرزند هم یک‌سری قوانین تعریف می‌شود؛ اما باتوجه‌به اینکه فرزند سالم است به او تعلق نمی‌گیرد باتوجه‌به اینکه خودشان می‌توانند هزینه‌های زندگی را تأمین کنند و قیم این فرد نابینا هم نیستند وام به آنها تعلق نمی‌گیرد.»
وحیدزاده ادامه داد: «ما در دورافتاده‌ترین نقاط این استان افراد دارای معلولیتی را داریم که نه خودشان و نه خانواده شرایط مالی خوبی ندارند و نه چیزی به آنها تعلق می‌گیرد طبیعتاً در اولویت‌بندی ما باید به سراغ این افراد برویم.»
او در مورد افراد بازتوان توضیح داد: «بازتوانی ۲ معنا دارد یک بعد اقتصادی و یک بعد خدمات اجتماعی. کسی که معلولیت دارد تا آخر عمر می‌تواند از خدمات ما مثل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، خدمات توان‌بخشی سمعک عینک و … استفاده کند. اما بحث‌های مالی محدودیت وجود دارد. زمانی که فرد کد بیمه‌ای دارد چنین تلقی می‌شود که فرد شاغل و توانمند است و خدمات مالی به او تعلق نمی‌گیرد.»