زارع دكتراى زلزله شناسى در گفت و گو با “كرمان نو” مطرح كرد: گسل منطقه فعال است

از تاریخ ۲۹ مهر تا ۱۰ آبان شهرستان زرند بیش از ۱۰۰ بار لرزید که دو مورد لرزه هایی با قدرت۴/۵و۴/۷ریشتر بود. ضمن اینکه زمین لرزه هایی با قدرت کمتر به طور متوسط هفته ای چند بار سایر نقاط استان را تکان می دهد. این موارد مرا بر آن داشت که با مهدی زارع فارغ التحصیل دکتری زلزله شناسی از دانشگاه گرونبل فرانسه مصاحبه ای داشته باشم.

دلیل این لرزشهای پی درپی را از وی جویا شدم. او این زمین لرزه ها را طبیعی و بخشی از حرکات زمین می داند و می گوید که حدود ١٠ درصد از تغییر شکل در پوسته زمین فلات ايران که فرایندی دائمی است به شکل لرزه‌ای خود را نشان می‌دهد.

 وی معتقد است كه این ۱۰درصد همیشه با یک ریتم و با توزیع یکسان رخ نمی‌دهد.اینطور نیست که بگوییم الزاما بایستی ماهانه تعداد مشخصی زلزله در نقاط معین رخ دهد، ولي به طور متوسط مي توان برآوردي از تعداد رخداد زلزله هاي با بزرگاي مختلف در كل فلات ايران و در هر ناحيه داشت.

 زارع می گوید که ساختار‌های زمین‌، در برخی نقاط که گسل‌های فعال وجود دارد،با عدم‌حرکت و سکون مقطعي يا طولاني مدت مواجهند. سکون این ورقه‌ها بر اثر فشارهای  مداوم درونی، به پایان می‌رسد در نتیجه زلزله رخ می‌دهد.

او به گسل شمال اشاره دارد و می گوید که به‌طور مثال گسل شمال از ١٧٨٠ میلادی سکون داشته و حرکت مهمی انجام نداده است. این به‌معنای این نیست که آنجا دیگر لرزه خیز نیست.نه سکون گسل‌ها به ‌معنای اتمام زمین‌لرزه است و نه پُر زلزله بودن الزاما به‌ معنای شروع فوري فعالیت گسل براي رخداد يك زلزله شديد است. بنابراین هر آنچه در روزهای اخیر از نظر زلزله هاي كوچك رخ می‌دهد اتفاقی طبیعی است.

در بین نزدیک به ۱۰۰ زلزله اخیر در زرند دو مورد زمین لرزه هایی به قدرت ۴/۵ و ۴/۷بوده برخی معتقدند وقوع چنین لرزه هایی از پیشامد زلزله های بزرگتر جلوگیری می کند، اما دکتر زارع بر این باور است که لزوما چنین نیست، شاید این زلزله‌ها مانند کبریت دم در انبار باروت باشد و محرک رخداد‌های بزرگ‌ تر باشد. چنین موضوعی را نمی‌توان تفسیر علمی کرد و نتیجه غلط ارائه داد.

وی ادامه داد که با اطلاعات کمی که ما در مورد لایه‌های زیر زمین داریم نمی‌توان در مورد جلوگيري از رخداد زلزله مهم بعدي نظری دهیم.كار منطقي آن است كه اين زلزله هاي كوچك را نشانه فعال بودن همان منطقه در نظر بگيريم و بر اساس درك فعال بودن هر منطقه در مورد افزايش سطح آمادگي کوشا باشیم.

دکتر زارع در مورد وقوع زمین لرزه های اخیر در زرند می گوید به نظر می رسد که سکانس لرزه ای جدید در نزدیکی خود شهر زرند در اثر گسیختگی در گسلی در دشت زرند رخ داده باشد. با توجه به رخداد متوالی زمین لرزه های قبلی و توان لرزه زایی گسلهای منطقه می توان لرزه زایی بیشنه با بزرگای بین ۶ تا ۷ برای همین منطقه برآورد کرد .

وی هشدار می دهد توجه کنیم که دو تا از زلزله های اخیر دشت زرند نیز با بزرگای۴/۵ تا ۵ ریشتر بوده ، بدیهی است که با توجه به سابقه لرزه خیزی منطقه (زلزله های ۱۳۵۶و ۱۳۸۳در منطقه زرند ) کسب آمادگی و حفظ آن برای سناریو های مشابه کاری منطقی و معقول به نظر می رسد.

این استاد دانشگاه می گوید که با توجه به سابقه زلزله‌های بزرگ در کشور ما، به طور متوسط در هر دهه، حدود دو زلزله با بزرگاي بالای هفت ممكن است در فلات ایران رخ ‌دهد و اين موضوع بحثي آماری است.

 به گفته زارع وقوع زلزله‌های بالای هفت ریشتر صرفا پدیده طبیعی است. فقط امیدوار باشیم که مرکزیت زلزله در منطقه شهری رخ ندهد. ما نمی‌توانیم با آرزوهای خوش خودمان را سرگرم کنیم. این زلزله‌های كوچك دست كم می‌توانند هشدار‌دهنده باشند.

لازم به ذکر است به نوشته روزنامه همشهری مورخ  ۱۳۸۲/۱۰/۷ مهدی زارع چهار سال پیش از وقوع زلزله بم در جلسه ای در کرمان گفته بود  گسل بم که در انتهای خود به شهر بم می رسد در صورت فعالیت مجدد می تواند حادثه ای به بزرگی زمین لرزه سال ۱۳۵۷ طبس به وجود آورد.