۲۵ درصد نخلستان‌های بم تغییرکاربری پیدا کرده‌اند

ارگ قدیم بم و منظر فرهنگی آن که شامل تمام اجزای فرهنگی و تاریخی این شهر می شود از جمله نخلستان‌ها و قنوات و سایر بناهای تاریخی آن یعنی حدود۲۳ هزار هکتار از اراضی شهرهای بم و بروات هفدهم تیرماه سال ۸۳ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

۱۹ سال از ثبت این اثر تاریخی در فهرست میراث جهانی می‌گذرد و در گذر این سال‌ها باغ شهر بم با نخلستان‌هایی زیبا و قنات‌های پر آب دست خوش تغییرات و تصرفاتی شده است.

هر چند که چند ماه پس از زلزله بم منظر این شهر ثبت جهانی شد اما دقیقا همین زلزله بیشترین صدمات را به نخلستان‌های بم وارد کرد.

بسیاری از صاحبان نخلستان‌ها فوت کردند و این نخلستان‌های گسترده به وارثان دست چندمی رسید که اصلا ساکن این شهر نیز نبودند در نتیجه نخلستان‌ها به مرور زمان خشک شدند.

بخشی از باغ‌های شهر بم از بین رفته و بخشی از درختان آن خشک‌شده و یا توسط مالکین خشکانده شده اند و اولین باغ شهر جهانی ایران در معرض نابودی قرار گرفت.

برخی از افراد کمبود زمین مسکونی در شهر را دلیل تخریب و خشکاندن نخلستان‌ها می‌دانند و می گویند کشاورزان و باغداران ما درختان خود را خشکانده و از زمین آن برای ساخت خانه برای فرزندان خود استفاده می‌کنند.

اما برخی افراد سودجو هستند که نخلستان‌هایی که در مناطق خاص شهر قرار گرفته‌اند را خشک می‌کنند تا بتوانند به مرور زمان این باغ‌ها را به مکان‌های تجاری یا مسکونی تبدیل کنند.

به همین منظور دکتر کوروش افضلی مجری طرح تفصیلی بم در خصوص تغییر کاربری‌ها و خشکاندن باغ ها به خبرنگار کرمان‌نو می‌گوید در زلزله سال ۸۲ حدود یک هزار و ۱۷ هکتار باغ در شهر بم وجود داشته است و با گذشت ۱۰ سال یعنی در سال ۹۲ زمانی که طرح جامع تهیه می شد ۸۶۸ هکتار باغ در بم وجود داشته است .

دکتر کوروش افضلی بیان‌کرد: اکنون با گذشت ۲۰ سال در این بازه زمانی ۱۱۹ هکتار از باغ های بم تغییر کاربری پیدا کرده یا خشک شده و هم اکنون حدود ۷۵۰ باغ در بم وجود دارد .

 

خیابان چمران بم نمایشگاه خلاف تغییر کاربری‌ها

او عنوان‌کرد: در طرح تفصیلی بم ۱۷ مورد از زمین‌هایی که کاربری آن ها باغی بوده اما در طرح جامع کاربری تجاری خورده بود را اصلاح کردیم که نمونه این زمین ها در خیابان چمران مشاهده می شود.

مجری طرح تفصیلی بم ادامه‌داد: خیابان چمران به عنوان یک نمایشگاه خلاف در بحث کاربری‌های غیرقانونی در بم محسوب می شود.

او اضافه کرد: طرح تفصیلی بم تاکنون بالای ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و می طلبد که مسئولان کشوری و استانی در خصوص حل یک‌سری از مسائل و مشکلات مربوط به نخلستان‌ها رایزنی های لازم را انجام دهند.

باغ‌ها تغییر کاربری پیدا نمی کنند

دکتر افضلی خاطرنشان‌کرد: به هیچ عنوان تغییر کاربری درخصوص باغ ها صورت نمی‌گیرد و پیشنهاد شده است تا انگیزه سازی و یکسری ضوابط تشویقی برای احیاء باغ ها توسط مالکین درنظر بگیریم .

به گفته او با ترغیب مالکین به احیا و نگهداری باغ ها از تغییر کاربری‌ها غیررسمی و غیرقانونی جلوگیری به عمل می آید و همچنین بهره برداری بیشتر و بهتری از باغ ها صورت می‌گیرد.

افضلی ادامه‌داد: امکان تفکیک باغ های زیر ۲ هزار متر وجود ندارد و فقط ماده ۱۴ قانون زمین شهری کمک می‌کند نخلستان‌های درشت را به قطعات و باغ‌های ۲ هزار متری تقسیم کنیم .

مجری طرح تفصیلی بم توضیح‌داد: اگر در هر باغ ۱۰ درصد سطح اشغال و۳۰ درصد تراکم ساختمانی ساخته شود با این امر باغ شهر بم رشد خواهد کرد و احیا می شود .

او می‌گوید باغ‌هایی با مساحت دوهزار متر که سند رسمی داشته باشند و به صورت غیرقانونی تفکیک نشده باشند نیز پروانه ساختمانی به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

طرح احیاء باغ‌ها در دستور کار قرار گرفته است

افضلی با اشاره به مالکینی که باغ‌های خود را به صورت غیرقانونی تفکیک کرده اند بیان‌کرد: طرح ویژه احیا باغ ها در دستور کار قرار گرفته و مالکین می توانند گزینه تجمیع را انتخاب کرده و باغ ها را احیا کنند.

او تاکیدکرد: اگر حتی یک تغییر کاربری باغی صورت بگیرد فاتحه طرح تفصیلی شهر بم خوانده شده است و به صراحت اعلام می‌کنم نخلستان‌ها خط قرمز ما به شمار می روند .

او گفت: در ۱۰ سال گذشته کاربری هر زمینی که باغ بوده و تفکیک شده، آن کاربری در طرح تفصیلی باز هم باغی محسوب می‌شود.

دکتر افضلی درباره خشک شدن باغ‌ها می گوید خشك شدن باغ ربطي به كمبود زمين ندارد و خشك كردن و خريد و فروش نخل و خاك پاي نخل ها به دليل ارزش افزوده اندك و سرمايه گذاري در باغ است .

او خاطرنشان کرد: وقتي شما كالايی را احتكار كنيد و وارد چرخه توليد و بهره برداري نكنيد قاعدتا با كمبود مواجه مي شويد.

زمین های شهر احتکارشده و دست افراد اندکی هستند

به گفته او زمين هاي داخل شهر احتكار شده اند و دست تعداد قلیلی هستند لذا به همین دلیل با كمبود زمين مواجه می‌شويم .

مجری طرح تفصیلی بم عنوان‌کرد: برای حل این مشکل باید مديريت بازآفريني شهر با انگيزه و پرتوان دراین خصوص ورود کند که البته این امر در کوتاه مدت جوابگو نخواهد بود.

او تاکیدکرد: راه حل دیگر برای حل کمبود زمین در بم اینکه زميني به مساحت بالا و با چارچوبي منطقي و مكمل شهر بم و نه رقيب بم بزرگ و اصيل؛ برنامه ريزي و طراحي شود .

او می گوید شخصا عقیده دارم بايد مديريت بازآفريني با انگيزه و پرتوان در شهر بم جريان سازي و نهادينه شود زیرا شهر بم یک شهري معمولي نيست و شهري داراي منظر فرهنگي پايدار و داراي نظريه شهر پايدار است .