فریاد ریگان غبار زده به پایتخت نمی‌رسد | سهم شرق کرمان از بودجه ریزگردها کجاست؟
گرد و غبار دست بردار نیست، با گذشت بیست و یک روز از آغاز سال جدید در ایران، مردم شرق استان کرمان تقریباً صبح هر روزشان را با طعم خاک آغاز می‌کنند.
ریگان و فهرج؛ شهرهایی که نامشان در خبرها با گرد و غبار عجین شده.
این موضوع را می‌توان با یک سرچ ساده در اینترنت دید.
البته ممکن است در این میان پدیده‌های دیگری مانند سیل در این مناطق هم خودشان را نشان دهند.
محرومیت؛ واژه دیگری که بعضاً در رابطه با این مناطق کم شنیده نمی‌شود.
مهاجرت؛ راه حلی که شاید این روزها برای قشر خاصی تنها راه فرار از این مشکلات باشد.
مشکلاتی که کم نیستند و هر کدامشان می‌توانند، منشأ بروز یک مساله جدید باشند.
در این گزارش به بررسی قسمتی از این مشکلات پرداخته‌ایم که مردم روزانه با آن سر و کار دارند.
گرد و غبار نفس اهالی شرق کرمان را به شماره انداخته
چند روز پیش بود که مدیرکل محیط زیست استان کرمان گفت: گرد و غبار نفس اهالی شرق کرمان را به شماره انداخته است.
وی در گفت و گویی با ایرنا عنوان کرده است؛ اهالی شرق استان نیمی از سال را گرفتار گرد و غبار و توفان شن هستند.
این یعنی آنها تنها از نصف هر سال زندگی‌شان، می‌توانند بهره ببرند.
البته اگر بقیه آن را هم درگیر جبران خسارت‌های ناشی از نیمه‌ی دیگر نباشند.
شاخص آلایندگی هوا در شرق استان از ابتدای سال 99
3 فروردین؛ 30 برابر حد مجاز
10 فروردین؛ 20 برابر حد مجاز
15 فروردین؛ بیش از 70 برابر حد مجاز
16 فروردین؛ بیش از 60 برابر حد مجاز
این ها تنها بخشی از روزهایی است که از ابتدای سال، آلایندگی هوا در شهرهای فهرج و ریگان بالاتر از حد مجاز گزارش شده.
البته که شهرستان های شرق استان بیشتر روزهای اسفندماه سال گذشته را هم درگیر گرد و غبار بوده اند.
21 فروردین؛ آلایندگی هوا در فهرج 90 برابر حد مجاز
شاخص آلایندگی هوا از شب گذشته نیز در فهرج 69 برابر حد مجاز گزارش شد.
بامداد امروز هم این شاخص به 90 برابر حد مجاز رسیده است.
این یعنی به خطر افتادن سلامتی تمام کسانی که در این مناطق زندگی می‌کنند.
بد نیست بدانید، شاخص کیفیت هوا به پنج دسته تقسیم می‌شود:
از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا سالم یا قابل قبول، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.
مشکل گرد و غبار شرق استان نیاز به توجه ویژه دارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان 15 فروردین گفته است؛ مشکل پدیده گرد و غبار و تامین سلامت مردم شرق استان کرمان باید در سال جاری به طور ویژه مد نظر قرار گیرد.
مرجان شاکری به صراحت از مسوولان خواسته است؛ مشکل مهار گرد و غبار این استان را طی سال جاری با توجه به محرومیت بسیاری از مناطق کرمان و البته شرایط حاکم به طور ویژه بررسی و رسیدگی کنند.
اما تاکنون چه اقداماتی شده است؟
تشکیل کار گروه مقابله با گرد و غبار در استان
سال گذشته نیز کار گروهی برای مقابله با گرد و غبار دراستان و همچنین تشکیل دبیرخانه مقابله با با گرد وغبار تشکیل شده است.
مرجان شاکری در مورد این کارگروه به «کرمان نو» گفته است: در سال گذشته در این دبیر خانه، اعتباری برای مقابله با گرد و غبار به دو اداره منابع طبیعی جنوب و شمال اختصاص داده شده است.
این اعتبارات برابر است با:
حدود ۲۸ میلیارد برای جنوب و نزدیک به ۳۰ میلیارد برای شمال استان
اما با این اوصاف فرماندار ریگان در مصاحبه ای خواستار تخصیص اعتبارات ملی در این زمینه شده.
امین باقری عنوان کرده که پروژه مالچ پاشی در ریگان به مدت ۲ سال تعطیل شده و این امر بر مشکلات اهالی شهرستان ریگان افزوده است.
وی از بین رفتن پوشش گیاهی و افزایش کانون های بحران فرسایش بادی را از دلایل اصلی بروز گرد و غبار شدید در این شهرستان می‌داند.
اما آیا مسوولین به اندازه کافی توجه می کنند؟!
شرایط حاکم بر جامعه شرق استان کرمان، نشان از آن دارد که مسوولین این منطقه شاید به اندازه کافی وضعیت مردم را به مقامات گزارش نداده‌اند.
زیرا با توجه به اینکه مدیرکل محیط‌زیست کرمان مدعی است:
«براساس مطالعات جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست، قطعی شده که استان کرمان بیشترین سطح غبارخیزی را در کشور دارد.»
اما اسم کرمان در بین استان های دیگری که جزو مناطق گرد و غبار خیز کشور هستند، کمتر شنیده می‌شود.
همان موضوعی که شاکری در گفت و گوی خود با کرمان نو به صراحت به آن اشاره کرد و گفت: «یکی از مهمترین ضعف‌های موجود در استان کرمان شاید عدم مطالبه‌گری در سطح مردم و مدیران استان باشد.»
میلیاردها تومان خسارات به اقتصاد شرق کرمان
اگر خسارت‌های جانی گرد و غبار را به مردم این منطقه کنار بگذاریم، خسارت‌های مالی هم قابل توجه هستند.
با توجه به آمار و ارقامی که پس از وقوع هر توفان و شدت گردو غبار در شرق استان اعلام شده، می‌توان گفت سالیانه میلیاردها تومان به این منطقه خسارت وارد می‌شود.
کشاورزان و دامداران زیادی که نان سفره‌شان از این راه به دست می‌آید، آسیب‌های جدی مالی می‌بینند.
این پدیده می‌تواند دلیلی بر عقب افتادگی اقتصادی منطقه باشد.
در پی آن، مهاجرت‌هایی اتفاق می افتد و مردم را از یک مکان با فرهنگ و آداب متفاوت به جای دیگر می‌کشاند.
تا جایی که به گفته فرماندار ریگان تاکنون حداقل ۶۰ روستا به همین دلیل در این منطقه از سکنه خالی شده است.
این جا به جایی نه تنها روستاها را خالی از سکنه می‌کند بلکه منجر به از بین رفتن تدریجی فرهنگ یک منطقه می‌شود.
تاثیرات گرد و خاک بر سلامتی
بیشترین اثراتی که گرد و غبار های اخیر روی انسان می گذارد در سیستم تنفسی و مخاط بینی و چشم انسان است.
گرد و غبارها در دراز مدت روی افردی که در معرض این پدیده قرار دارند گاهی به صورت بیماری انسداد مزمن مجاری تنفسی و همچنین چسبندگی ریه مشاهده می شود.
طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی، سالیانه حدود پانصد هزار نفر براثر مواجهه با ذرات معلق هوا، دچار مرگ زودرس می‌شوند.
عمده ذرات معلق در گرد وغبار اندازه‌ای بین ۰.۱ تا ۱۰ میکرون دارند.
ذرات با اندازه کمتر از ۰.۲۵ میکرون در سیستم تنفسی برای مدت نسبتاً طولانی باقی می‌مانند و این امر باعث آسم، آلرژی، صدمه به کلیه و کبد می‌شود.
همچنین سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرون می‌توانند منجر به مرگ کودکان زیر یک سال شوند.
بد نیست بدانید؛ در صورت استمرار توفان گردوخاک، به ازای افزایش هر ۱۰ میکروگرم در مترمکعب، ۶ درصد نرخ مرگ‌ومیر افزایش می‌یابد و به ازای همین میزان بیماری‌های قلبی ۱۲ درصد افزایش می‌یابد.
البته وضعیت آنجایی بدتر می‌شود که شما علاوه بر گرد و غبار با پدیده‌های طبیعی دیگری مانند ویروس کرونا هم رو به رو باشید.
این یعنی بحران در بحران؛ بنابراین انتظار می‌رود مسوولین مربوطه در استان نگاه ویژه‌تری به این مساله داشته باشند تا بلکه در آینده شاهد توجه بیشتر در سطح کشوری باشیم.