معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان:
برای تمامی دستگاه‌های درمانی یک جایگزین داریم
در روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر خرابی برخی دستگاه‌های تشخیصی در بیمارستان‌های استان به «کرمان‌نو« رسید. رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در گفت‌وگو با «کرمان‌نو» با بیان اینکه کمبودی در مورد تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌های کرمان وجود ندارد، گفت: ما برای هر دستگاه یک پشتیبان داریم و در صورتی که دستگاه خراب شود از دستگاه جایگزین استفاده می‌کنیم. او در این گفت‌وگو از وضعیت دستگاه‌های پزشکی و هزینه کم آن برای بیماران گفت. ضرابی معتقد است پزشک با یک عکس ساده هم می‌تواند به تشخیص درمورد بیمار برسد، اما ترجیح می‌دهد یک سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی بنویسد.
به گزارش کرمان‌نو، بحث تجهیزات پزشکی و دستگاه‌های درمانی یکی از نیازهای مهم و اساسی در بحث درمان است. موضوعی که اختلال در آن می‌تواند روند درمان را با تاخیر و در مواقع حساسی جان بیمار را به خطر بیندازد. گزارش‌هایی در مورد خرابی برخی دستگاه‌های درمانی در بیمارستان‌های سطح شهر از طریق شهروندان به «کرمان‌نو» رسیده است. این موضوع را پیگیری کردیم و در نهایت پس از چند روز تلاش و پیگیری‌های مستمر برای ارتباط گرفتن با مدیران این حوزه توانستیم با مدیر تجهیزات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت‌وگو کنیم. در ادامه گفتگوی ما را با محمدجواد ضرابی پزشک عمومی و رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان را می‌خوانید:
ضرابی رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در مورد خودکفایی در بحث تجهیزات پزشکی می‌گوید که در مورد تجهیزات عمومی بیمارستان مثل تخت، الکتروشوک، دستگاه‌های نوار قلب و اینگونه دستگاه‌ها اتفاقا ما به خودکفایی صددرصد رسیدیم. اما در مورد تکنولوژی‌های سطح بالا ما هنوز خرید را از شرکت‌های خارجی انجام می‌دهیم.
او ادامه داد: البته به این معنا نیست که ما دانش آن را نداریم، بلکه مثلا یک شرکت که سی‌تی‌اسکن تولید می‌کند باید یک بازار جهانی داشته باشد که تولید برای آن مقرون به صرفه باشد.
ضرابی افزود: ما الان پروژه تولید سی‌تی‌اسکن ساخت داخل را داریم به سطح عرضه هم رسیده اما برای کارخانه شاید صرف نکند که سالی ۳۰ الی ۴۰ دستگاه تولید کند. برای همین شرکت‌های بزرگتری که سال‌ها در این عرصه بودند و همه‌ی دنیا از آنها خریداری می‌کنند، تولید این محصولات را انجام می‌دهند. یعنی در برخی از موارد ممکن است ما دانش فنی کار را هم داشته باشیم اما از لحاظ اقتصادی برای کشور مقرون به صرفه نباشد که خودمان تولید کنیم.
تجهیزات پزشکی گستردگی خیلی وسیعی دارند
رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه تجهیزات پزشکی گستردگی خیلی وسیعی دارند گفت: تجهیزات پزشکی از ملزومات پزشکی یک‌بار مصرف خیلی ساده مثل یک آبِسلانگ ساده که برای معاینه ته حلق بیمار استفاده می‌شود تا دستگاه‌های بزرگ سرمایه‌ای مثل انواع و اقسام دستگاه‌های پرتودرمانی، ام آر آی، تصویربرداری و … را شامل می‌شود.
او ادامه داد: همانطور که می‌دانیم برای انجام فرآیندهای تشخیصی و درمانی علاوه بر اینکه به دانش پزشکی و کادر درمان نیاز است و با توجه به اینکه خیلی از فرآیندهای درمانی امروزه به کمک دستگاه‌ها انجام می‌شود و اغلب برای تشخیص درست و درمان نیاز به دستگاه پزشکی ایجاد می‌شود.
(آبِسلانگ: ابزاری ساده است که هنگام معاینه حلق بیماران به کار می‌رود تا بالا آمدن زبان مانع معاینه نباشد. معمولاً طول آبسلانگ حدود ۱۰ سانتیمتر و عرض آن ۲ سانتیمتر است. سطح آبسلانگ مسطح بوده و ۲ سر آن تقریباً گرد است.)
کمبودی در بحث تجهیزات پزشکی نداریم
رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با بیان اینکه نیازها و تخصص‌ها در بیمارستان‌های ما در حال بروز شدن است، گفت: در بیمارستان‌های شهر کرمان کلیه‌ی اعمال تشخیصی و درمانی، جراحی‌های مختلف اندوویژن و جراحی‌های اسکوپی وجود دارد و ما از نظر دستگاه‌های درمانی کمبودی نداریم اما با توجه به اینکه بخش‌هایی جدیدی راه‌اندازی می‌شود و پزشکان جدیدی اضافه می‌شوند همیشه ما با یک‌سری درخواست‌ها روبرو هستیم. می‌توانیم به یک خانواده تشبیه کنیم در یک خانواده همیشه درخواست‌های جدید وجود دارد.
ضرابی افزود: ورود تکنولوژی‌ها و دستگاه‌های جدید موجب می‌شود که ما دستگاه‌های خودمان را بروز هم کنیم. حتی‌المقدور سعی می‌کنیم از دانش و تکنولوژی روز دنیا عقب نباشیم.
او ادامه داد: فرآیند تهیه و نگه‌داشت تجهیزات پزشکی امر خطیری برای ما است همانطور که تهیه مهم است نگهداری و مراقبت از این دستگاه‌ها هم بسیار مهم است.
به‌طور متوسط عمر دستگاه‌ها ۱۰ ساله است
این پزشک عمومی با بیان اینکه کار کردن دستگاه باعث مستهلک شدن آن می‌شود، گفت: دستگاه درحال کار است بالاخره مستهلک می‌شود و ممکن است نیاز به‌تعویض قطعه داشته باشد. معمولا به‌طور متوسط این دستگاه‌ها عمر ۱۰ ساله دارند.
او در پاسخ به این سوال که بعد از ۱۰ سال دستگاه‌ها کنار گذاشته می‌شوند، گفت: درست است که عمر این دستگاه‌ها عموما ۱۰ ساله است اما می‌شود به خودرو تشبیه کرد. اگر خودروی شما سیستم نگه‌داشت خوبی داشته باشد، ممکن است ۱۵ الی ۲۰ سال هم کار کند. برخی دستگاه‌ها هستند که بیشتر از ۱۰ سال هم کار می‌کنند .
ضرابی ادامه داد: نکته‌ای که باید توجه کنیم این است که ۱۰ سال عدد متوسطی است، ممکن است بعد از ۵ سال هم یک دستگاهی خراب شود و مجبور شویم آن را عوض کنیم. اما یک دستگاهی ممکن است ۱۲ سال هم دارد کار کند.
او درمورد استفاده زیاد از دستگاه سی‌تی‌اسکن در زمان کرونا اینگونه توضیح داد: در زمان کرونا دستگاه سی‌تی‌اسکن خیلی استفاده می‌شد. اما در سی‌تی‌اسکن آنچه که زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، تیوب سی‌تی‌اسکن است که قابل تعویض است. در زمان کرونا ما از این تیوب بیشتر استفاده می‌کردیم. مثلا اگر باید تیوب هر ۲ سال عوض می‌شد آن زمان با توجه به تعداد بالای مراجعین هر ۶ ماه عوض می‌کردیم.
شرکت‌ها برای تامین نیاز ما تعهد دارند
رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در مورد دلایل تاخیر در تعمیر خرابی دستگاه‌ها گفت: ما در استانی هستیم که فاصله‌مان تا مرکز زیاد است و نمایندگی تمام این تجهیزات در تهران مستقر است. گاهی این اتفاق می‌افتد که دستگاه دچار اختلالی می‌شود و نیاز است خود شرکت وارد عمل شود که گاهی می‌تواند وقفه‌ای ایجاد کند. مثلا کارشناس‌شان در استان دیگری باشد یا ممکن است با نبود بلیط هواپیما روبرو شویم. بیشتر اینچنین موانعی باعث می‌شود که تعمیر این دستگاه‌ها با تاخیر همراه شود وگرنه شرکت به مدت ۱۰ سال که همان عمر دستگاه است کاملا تعهد دارند که خدمات پشتیبانی، تعمیر و تعویض قطعه را انجام دهند.
ضرابی ادامه داد: گاهی هم که در مورد قطعات مشکل ایجاد می‌شود ممکن است که قطعه در انبار شرکت وجود نداشته باشد.
او در پاسخ به این سوال که آیا این قطعات تولید داخل ندارند، گفت: درمورد دستگاه‌هایی که از تکنولوژی بالاتری برخوردار هستند که ما به آنها می‌گوییم هایتک، بله ما ممکن است تولید داخل نداشته باشیم و لازم است شرکت سازنده‌ی آن دستگاه قطعه را ارسال کند، اما در حوزه‌ی تجهیزات پزشکی به درجه خوبی از خودکفایی رسیدیم. ما در تجهیزات هایتک وابسته هستیم. مثلا برخی از دستگاه‌های تصویربرداری مثل آم آر آی یا پت اسکن یا دستگاه‌های رادیوتراپی .
طبق نیازمان، شرکتی که از آن خرید می‌کنیم متفاوت است
رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: عموما دستگاه‌های درمانی مورد نیازمان را از کشورهای اروپایی و آمریکایی خریداری می‌کنیم. که درجه‌بندی کردیم بسته به شرایط و دستگاهی که نیاز داریم و قابلیت‌هایی که دستگاه موردنظر دارد انتخاب می‌کنیم از چه شرکتی باشد. بیشتر قابلیت دستگاه برای ما مهم است.
او ادامه داد: مثلا در مورد سونوگرافی گاهی سونوگرافی‌های معمولی با دستگاه‌های تولید داخل و یا دستگاه‌های چینی هم جوابگو است. اما گاهی اگر تصاویر خاص و نمونه‌برداری نقاط یا عمق خاصی از بدن نیاز باشد یا سونوگرافی‌های خاصی که در دوران جنین لازم است و نیاز تخصص خاصی می‌خواهد، در این صورت دستگاه‌های سایر شرکت‌ها را خریداری می‌کنیم.
ما فقط روی کاغذ تحریم درمانی نیستیم
این پزشک عمومی با بیان اینکه روی کاغذ گفته می‌شود که ما در مسائل پزشکی تحریم نیستیم گفت: در بحث دارو و تجهیزات پزشکی خصوصا زمان انتقال وجه با مسائلی روبرو می‌شویم. متاسفانه بانک‌ها برای انتقال ارز با ما همکاری نمی‌کنند. این انتقال ارز که گام اول تهیه یک دستگاه است خیلی مسیر سختی است. مجوزهای سختی باید گرفته شود به‌خصوص در مورد شرکت‌های آمریکایی این مسیر خیلی سخت‌تر است گاهی ممکن است سفارش یک دستگاه آمریکایی ۴ الی ۶ ماه طول بکشد.
وی در پاسخ به این سوال که اگر زمانی با کمبود تجهیزات درمانی روبرو شویم و جایگزین هم نداشته باشیم چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است، گفت: تدابیری سنجیده شده اول اینکه ما درمورد همه‌ی دستگاه‌ها بکاپ یا پشتیبانی داریم، یعنی ما از هر کدام از دستگاه‌ها در بیمارستان‌های تحت نظرمان ۲ دستگاه داریم. وگرنه بله اگر جایگزین نداشته باشیم حتما با مشکل روبرو می‌شویم و حجم زیادی از بیماران در صف قرار می‌گیرند.
ضرابی افزود: قرارداد ما با شرکت‌ها این است که طی یک هفته قطعاتی که برای دستگاه لازم داریم را تهیه کنند و معمولا شرکت‌ها هم برنامه‌ریزی دارند تا قطعات مورد نیاز در انبارشان باشد.
روزی ۱۲۰ سی‌تی‌اسکن هم انجام می‌دهیم
ضرابی در مورد تعداد پذیرش بیمار به‌طور روزانه در مراکز درمانی گفت: تعداد پذیرش بستگی به دستگاه دارد. مثلا دستگاه لاپاراسکوپ یک دستگاهی است که در اتاق عمل مورد استفاده قرار می‌گیرد روزی شاید ۵ عمل جراحی انجام شود اما سی‌تی‌اسکن دستگاه تصویربرداری است و ممکن است ما در روز از ۱۰۰ تا بیمار هم تصویربرداری کنیم.
او ادامه داد: در مورد دستگاه سی‌تی‌اسکن باید به این نکته هم توجه کنیم مراکز دولتی تعرفه‌های کمتری دارند و باز این موضوع در تعداد مهم است در مراکز خلوت‌تر تا ۶۰ بیمار و در مراکز شلوغ‌تر ممکن است تا ۱۲۰ نفر هم تصویربرداری انجام شود.
ضرابی با تاکید بر این موضوع که دستگاه‌های پزشکی ما سلامتشان در این است که کار کنند، افزود: البته باید این نکته را در نظر بگیریم در مورد تجهیزات پزشکی استفاده‌ی بیشتر دستگاه‌ها به این معنا نیست که سبب استهلاک بیشتر می‌شود. حتی در برخی از دستگاه‌ها هرچی استفاده بیشتر شود بهتر هم است.
هزینه استفاده از تجهیزات پزشکی در ایران کم است
ضرابی با بیان اینکه به دلیل کم بودن هزینه‌های استفاده از تجهیزات پزشکی استفاده از این تجهیزات در کشور ما خیلی بیشتر از کشورهای دیگر است گفت: این استفاده ناشی از تجویز پزشکان است، مثلا پزشک با یک عکس ساده هم می‌تواند به تشخیص درمورد بیمار برسد اما ترجیح می‌دهد یک سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی بنویسد.
او ادامه داد: این موضوع در سطح کشور درحال بررسی است اما می‌تواند ۲ دلیل داشته باشد؛ تعرفه انجام این اقدامات در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر بسیار پایین است خصوصا در مراکز دولتی. پزشک هم زمانی که ببیند اقدام کار درمانی هزینه زیادی برای بیمارش ندارد ترجیح می‌دهد اقدام تشخیصی محکم‌تری انجام دهد. نکته دوم هم بحث‌های قانونی است، ما پزشکان همیشه نگران این هستیم که تشخیص نادرستی بدهیم، زمانی که وارد بحث‌های حقوقی شویم از پزشک خواسته می‌شود که چرا سی‌تی نگرفتی یا چرا ام آر آی نگرفتی. چرا یک عکس ساده گرفتی. برای همین پزشک هم ترجیح می‌دهد با توجه به اینکه هزینه زیادی هم برای بیمار ندارد از همان ابتدا سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی را بنویسد.
ضرابی افزود: موضوع بعدی این است که خیلی از مشکلات پزشکی یا سلامت به‌صورت اتفاقی کشف می‌شوند. یعنی شما شاید برای یک بیماری دیگری مراجعه کرده بودید اما با همین آزمایشات یک بیماری نهفته دیگری کشف می‌شود. این‌ها موضوعاتی هستند که باعث می‌شود درخواست‌های اقدامات پزشکی و پاراکلینیکی‌مان نسبت به سایر کشورها بیشتر باشد و خب به‌طبع شاید خرابی دستگاه‌ها هم بیشتر اتفاق بیفتد.
برآورد خرید حدود ۱۵۰ میلیارد تومان تجهیزات
رییس تجهیزات معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به تورم در مورد هزینه‌ی تامین دستگاه‌های پزشکی گفت: در سال‌های اخیر شاید یک دستگاه ساکشن معمولی را ما با ۵ -۶ میلیون تومان می‌خریدیم اما الان ۳۵ الی ۳۶ میلیون تومان هزینه می‌کنیم. یعنی یک چند برابری قیمت را در برخی از دستگاه‌های پزشکی داشتیم.
او ادامه داد: اینکه سالانه چقدر به خرید ما اضافه شود تا حد زیادی به درخواست‌ها در بیمارستان‌های ما بستگی دارد؛ اینکه بخش جدیدی اضافه شود یا تخصص جدیدی اضافه شده یا نه. اما در ۱۴۰۲ برآورد اولیه که ما داشتیم حدود ۱۵۰ میلیارد تومان هزینه برای خرید تجهیزات نیاز خواهیم داشت.
ضرابی در مورد منابع تامین مالی این تجهیزات گفت: این هزینه‌ها از منابع مختلفی تامین می‌شود بخشی از آن از درآمد خود دانشگاه است برخی از کمک‌هایی است که وزارت بهداشت به ما می‌کند، بخشی اعتبارات استانی است و خیرین نیز یکی از کمک‌های مهم در این حوزه هستند.
او ادامه داد: کمک‌های خیرین در حوزه‌ی درمان خیلی می‌تواند کمک کننده باشد و ما هم از آنها درخواست داریم که به این حوزه نگاه ویژه‌ای داشته باشند. ما جان یک بیمار را می‌توانیم با تامین تجهیزات پزشکی نجات دهیم. با توجه به افزایش نرخی که در این زمینه وجود دارد حضور خیرین در این بخش می‌توانند یاور ما باشد.
ضرابی در پایان گفت: در صورتی که ایرادی در حوزه‌ی تجهیزات پزشکی وجود داشته باشد یا برای نوبت‌دهی و ارتباط‌گیری با واحد تجهیزات شهروندان می‌توانند از طریق سامانه ۱۹۰ ارتباط بگیرند و مشکل را مطرح کنند.