تاثیر کرونا بر نظام آموزشی| پیشنهاد مرکز پژوهش‌ها: ادامه تعطیلات فعلی، تابستان کوتاه شود
شیوع گسترده کرونا در کشورمان باعث شده نظام آموزشی کشور تحت تاثیر قرار بگیرد. دولت در این شرایط باید چه تصمیمی اتخاذ کند؟ دیگر کشورهای درگیر چه فکری برای مدارس و دانشگاه‌های خود کردند؟
از ابتدای هفته گذشته مدارس و دانشگاه‌ها در ایران تعطیل شدند. برخلاف دانشگاه‌ها که همان ابتدا اعلام شد تا 16 اسفند (دو روز دیگر) تعطیل هستند، اعلام تعطیلی مدارس هر سه روز یک بار صورت می‌گیرد. دلیل این کار هم جلوگیری از سفرهای غیرضروری عنوان شده.
در این میان برخی کارشناسان معتقدند باید تا پایان نوروز تمامی مراکز آموزشی تعطیل باشند. از جمله اعضای کمیسیون بهداشت و آموزش مجلس. وزارت‌خانه‌های بهداشت و آموزش و پرورش اگرچه با تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها مخالف نیستند، اما معتقدند باید هر زمان که اوضاع خطرناک بود، تعطیلی اعلام شود.
در همین حال روز گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی مواجهه نظام آموزشی کشور با کرونا و همچنین مقایسه با کشور چین پرداخت.
کارشناسان این مرکز پیشنهاد دادند تمامی مدارس و دانشگاه‌ها تا پایان اسفند تعطیل شوند اما تعداد روزهای تعطیل به سال تحصیلی اضافه شود. این به معنی تعطیلی مراکز آموزشی (احتمالا) تا پایان نوروز و البته تابستانی کوتاه‌تر است. آیا دولت باید این پیشنهاد را عملی کند؟ مطالعه تجربه کشور چین، مرکز شیوع کرونا، می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.
تعطیلی بیش از یک ماهه در چین
در دسامبر 2019 شیوع کرونا در ووهان چین شدت یافت. آنطور که در گزارش مرکز پژوهش‌ها آمده، از 22 ژانویه (28 دی) تاکنون (با احتساب تعطیلات سال نوی چینی، بیش از یک ماه) مدارس و دانشگاه‌ها از سوی دولت تعطیل شدند. مراکز آموزشی جزو اولین مراکز تعطیل شده بودند.
دلیل این امر هم حجم گسترده جمعیت دانش‌آموزی و دانشجویی در کشور چین بوده. یک مطالعه جدید در این کشور بر روی ۴۲۵ مبتلا به کرونا نشان می‌دهد که انتقال ویروس از انسان به انسان در تماس نزدیک رخ داده است.
لزوم تعطیلی در ایران
در ایران حدود 13 میلیون دانش‌آموز و 3.5 میلیون دانشجو وجود دارد. کارشناسان مرکز پژوهش‌ها چندین دلیل را برای تمدید تعطیلات مراکز آموزشی تا پایان اسفند عنوان کرده‌اند.
اولین دلیلی که به آن اشاره شده، تجربه شیوع بیماری‌هایی نظیر آنفلوآنزا در مدارس و دانشگاه‌ها است که نشان می‌دهد محیط متراکم کلاس‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها محلی برای شیوع بیماری همچون کرونا است به نحوی که در کوتاه‌ترین زمان، این قبیل بیماری‌ها به همه افراد سرایت خواهد کرد.
پایین بودن سطح امکانات و تجهیزات بهداشتی در مدارس و دانشگاه و استفاده مشترک از سرویس‌های بهداشتی و … که می‌تواند سرعت شیوع کرونا را افزایش دهد، دلیل دیگری است که برای تمدید تعطیلی مراکز آموزشی ذکر شده.
قابل اتکا نبودن خودمراقبتی بین دانش‌آموزان، نبود ماسک و مواد ضدعفونی کننده در مراکز آموزشی، ممکن نبودن رصد همه دانش‌آموزان و دانشجوها، ممکن نبودن رعایت فاصله تا دو متر به دلیل تراکم جمعیت بالا و مشکلات حمل و نقل از جمله مواردی هستند که لزوم تمدید تعطیلی مراکز آموزشی تا پایان اسفند را از نظر مرکز پژوهش‌ها افزایش داده.
متوقف نشدن آموزش در چین
یکی از نگرانی‌های اصلی در خصوص تعطیلی مراکز آموزشی، متوقف شدن آموزش در کشور است. به طور مثال در دو هفته اخیر با تعطیلی مدارس، عملا آموزش به بسیاری از دانش‌آموزان متوقف شده. این در حالی است که مثلا دولت چین راهکارهای متفاوتی برای جبران تعطیلی مدارس در نظر گرفته.
- قرار شده تعداد روزهای تعطیل در این ایام از تعطیلات تابستانی کم شود
- کلاس‌ها از طریق فضای مجازی برگزار می‌شود
- دسترسی رایگان به جزوات و کتاب‌های آموزشی که قبلا رایگان نبودند
- ارائه تکالیف و محتوی درسی به دانش‌آموزان از سوی معلمان از طریق فضای مجازی
در همین حال دولت چین حتی برای جلوگیری از رخوت دانش‌آموزان هم تصمیماتی گرفته. از جمله برگزاری مسابقات تلویزیونی و دسترسی آزاد به بازی‌های کامپیوتری.
چه باید کرد؟
اگر دولت تصمیم بگیرد تا پایان اسفند یا بیشتر مدارس و دانشگاه‌ها را تعطیل کند، چگونه باید از متوقف شدن آموزش جلوگیری کرد؟ کارشناسان مرکز پژوهش‌ها این پیشنهادات را داده‌اند:
- اضافه شدن روزهای تعطیل به طول سال تحصیلی
- توقف برنامه‌های رایج شبکه آموزش برای پخش برنامه‌های ویژه دانش‌آموزان
- قرار گرفتن محتوای چندرسانه‌ای آموزشی در سایت وزارت‌خانه آموزش و پرورش
- ارائه محتوای کتب درسی از سوی معلمان به دانش‌آموزان از طریق فضای مجازی
- تشکیل کمیته هماهنگی مقابله با کرونا در تمامی دانشگاه‌ها به منظور پایش و ارزیابی وضعیت آموزشی و سلامتی دانشجویان دانشگاه و تصمیم‌گیری در خصوص ضرورت حضور معدود دانشجویان دارای پروژه‌های تحقیقاتی در دانشگاه و خوابگاه
اگرچه هنوز تکلیف تمدید تعطیلی نظام آموزشی کشور مشخص نشده اما از آنجا که گفته می‌شود دست‌کم تا 14 روز دیگر اوج‌گیری کرونا در ایران وجود دارد، شاید بهتر باشد دولت هرچه سریع‌تر برنامه‌ریزی دقیقی برای جلوگیری از توقف آموزش انجام دهد.
اگرچه در همین روزها هم از طریق شبکه آموزش برخی کتب درسی آموزش داده می‌شوند اما بسیاری از دانش‌آموزان از این موضوع خبر ندارند و ارتباطی بین معلمان و این افراد برقرار نیست.